O raporcie

Do udziału w projekcie zaproszono uczniów klas siódmych szkół podstawowych oraz klas trzecich szkół ponadpodstawowych (liceów, techników, szkół branżowych). Jak czytamy w raporcie:

Projekt badawczy „Zdrowie psychiczne młodych cyfrowych” powstał z potrzeby lepszego zrozumienia, jak naprawdę czują się młodzi użytkownicy internetu i w jaki sposób ich codzienne nawyki cyfrowe łączą się z samopoczuciem, funkcjonowaniem offline oraz z wybranymi wskaźnikami zdrowia psychicznego, relacjami, zachowaniami samobójczymi i poczuciem bezpieczeństwa.

Czy obecne pokolenie jest uzależnione od internetu?

Wyniki raportu pokazują, że wielu uczniów spędza w internecie co najmniej cztery godziny dziennie – czy to jest już uzależnienie?

Badacze wskazują, że internet wypełnia potrzeby, których młodzież nie zaspokaja w świecie offline.  Niepokojąca jest nie tyle ilość godzin spędzanych online, ale zaspokajanie w internecie potrzeb, które dotychczas zaspokajane były  w świecie rzeczywistym. Internet stał się miejscem zaspokajania emocji, rozładowywania napięć czy trudnych przeżyć. Internet jest miejscem ucieczki od poczucia odrzucenia, samotności. 

Badanie pokazuje, że często młodzi ludzie czują się samotni, nieważni lub odrzuceni, nie nawiązuje bliskich relacji w realnym świecie, a  kontaktu szuka w internecie. Wielu z nich jest w stanie głębokiego kryzysu – prawie jedna trzecia badanych mówiła o ogólnym poczuciu pustki.

Jak nawyki cyfrowe wpływają na zachowania samobójcze?

Badacze zwracają uwagę na fakt, że świat offline jest mniej atrakcyjny dla młodych ludzi w porównaniu z ofertą, którą znajdują w internecie. Brak wsparcia ze strony osób dorosłych skutkuje wyborem wsparcia, które młodzi ludzie znajdują „w telefonie” korzystając z sieci internetowych. Wsparcie dorosłych przejmują algorytmy, które podpowiadają treści atrakcyjne, lecz często bezwartościowe.

Autorzy raportu alarmują, że coraz łatwiej w internecie trafić na treści emocjonalnie obciążające, w tym dotyczące samookaleczeń czy samobójstw. Skutkować może to myślami samobójczymi, czy nawet planami odebrania sobie życia:

• W klasach VII szkół podstawowych 15% nastolatków w ciągu ostatniego roku miało plany samobójcze, w klasach III szkół ponadpodstawowych było to aż 21%!
• W klasach VII 37%, a w klasach III 53% pomagało koledze lub koleżance, która powiedziała o myślach samobójczych.
• Treści suicydalne wyświetlają się 39% uczniom klas VII szkół podstawowych i 55% uczniom III klas szkół ponadpodstawowych!
• W klasach VII około 30% uczniów rozmawiało z kolegą lub koleżanką o ich myślach lub próbach samobójczych.
• W przypadku klas III szkół ponadpodstawowych było to już ponad 40%.
• W przypadku nastolatków z klas VII po próbie samobójczej 100% doświadczyło przynajmniej jednego rodzaju przemocy.
• W obu grupach wiekowych ponad 95% dzieci z zachowaniami samobójczymi doświadczyło jednego z czterech badanych rodzajów przemocy, a ponad 60% więcej niż jednego.

Od zespołu badawczego

Autorzy badania wskazują, że wyniki są w wielu obszarach nieoczywiste i pokazują jak często nietrafione są stereotypowe przekonania dotyczące młodych ludzi i mediów cyfrowych. Ich celem było zwrócenie uwagi nie tylko na zdrowie psychiczne, ale także na zachowania samobójcze występujące wśród młodzieży, które dotychczas nie były dogłębnie analizowane. Badacze dodają:¹

W niektórych obszarach wyniki mogą budzić niepokój, w związku z tym wymagają uważnej, ale jednocześnie mądrej reakcji edukacyjnej i profilaktycznej. Równolegle w raporcie można odnaleźć pozytywne informacje o praktykach cyfrowych, które budują kompetencje, wzmacniają więzi i poczucie sprawczości. Te wyniki wskazują, że warto częściej ufać młodzieży, ale nie należy tracić przy tym czujności i bieżącego zainteresowania ich środowiskiem. Przy mądrym, wspierającym towarzyszeniu osób dorosłych, pozytywne wykorzystanie mediów cyfrowych może realnie chronić zdrowie psychiczne nastolatków — pomagać w szukaniu wsparcia, regulowaniu emocji, rozwijać zainteresowania i wzmacniać poczucie przynależności.

Rekomendacje z obszaru wspierania higieny cyfrowej i umiejętności cyfrowych

Raport kończy lista proponowanych rekomendacji, które mogą stanowić nie tylko zbiór dobrych praktyk dla rodziców i nauczycieli, lecz również podstawę do przygotowania działań profilaktycznych, edukacyjnych i wspierających na terenie szkół:

• Edukacja młodzieży – uznanie roli odbiorcy jako współtwórcy obiegu treści,
• Wspieranie właściwych postaw i wartości – kształtowanie etyki uczestnictwa w sieci: empatia, asertywność i odpowiedzialność za słowo,
• Wzmacnianie przekazu dotyczącego pozytywnego potencjału wykorzystania technologii cyfrowych,
• Odejście od narracji „wszyscy młodzi są ciągle online” na rzecz rozumienia zróżnicowanych praktyk korzystania z internetu
• Odejście od polityki bezwzględnych zakazów do mądrego zarządzania nowymi technologiami w szkole/klasie,
• Odejście od prostych wskaźników „czasu online” na rzecz jakości i celów aktywności,
• Wspieranie inicjatyw zachęcających młodzież do bycia aktywnym społecznie (online i offline),
• Różnicowanie działań profilaktycznych i edukacyjnych ze względu na wiek i płeć,
• Podniesienie minimalnego wieku użytkowników mediów społecznościowych i stopniowany dostęp do funkcji.

Zachęcamy do zapoznanie się z tym ważnym raportem i pełnymi rekomendacjami, aby poszerzyć wiedzę na temat obszarów ryzyka i czynników chroniących nastolatków.

Zobacz raport

Potrzebujesz pomocy? Pamiętaj, że nie jesteś sam!

• Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – 116 111 (całodobowy)
• Kryzysowy Telefon Zaufania (od 14.00 do 22.00) – 116 123
• Telefoniczne Centrum Wsparcia – 800 70 2222 (całą dobę)
• Bezpłatny telefon (800 12 12 12) i czat zaufania dla dzieci i młodzieży Rzecznika Praw Dziecka – czynny całą dobę
• Telefon zaufania dla osób starszych – 22 635 09 54 (poniedziałki, środy i czwartki, 17.00-20.00)

Materiały edukacyjne i wsparcie dla osób w kryzysie oraz ich bliskich

Kompleksową, bezpłatną i anonimową pomoc dla osób w kryzysie samobójczym, ich bliskich oraz tych, którzy stracili bliską osobę w wyniku samobójstwa oferuje m.in. Fundacja Życie Warte Jest Rozmowy. Wsparcie uzyskają tam także: nauczyciele, pedagodzy, policjanci, lekarze pierwszego kontaktu, operatorzy numerów alarmowych i wszystkie osoby, które na swojej drodze spotykają osoby w kryzysie samobójczym.

Na stronie Fundacji www.zwjr.pl można znaleźć wiele wartościowych materiałów m.in. dotyczących:

• pierwszej pomocy emocjonalnej,
• wsparcia rówieśniczego,
• samouszkodzeń u dzieci i młodzieży.

Zachęcamy także do udziału w bezpłatnych spotkaniach edukacyjne on line.

Najbliższe p.t. „Kryzys dziecka – jak jak rozpoznawać i reagować”, odbędzie się 8.12.2025 o g. 18:00. LINK do rejestracji.

Źródło:
www.zwjr.pl

1. https://zwjr.pl/artykuly/raport-dobre-zle-wiadomosci-zycie-online-offline[↩]